دبیر انجمن سیمان کشور از افت ۱۰ درصدی تولید سیمان در شش ماهه نخست سال جاری خبر داد، اما تأکید کرد که پس از نوسانات شدید در اردیبهشتماه، اکنون قیمت سیمان در بازار داخلی به ثبات نسبی دست یافته است. این کاهش قابل توجه در تولید که عمدتاً ریشه در رکود تقاضای داخلی و اعمال محدودیتهای انرژی دارد، چالشهایی را برای این صنعت زیربنایی به همراه داشته، در حالی که بخش صادراتی سیمان رشد ۷ درصدی را تجربه کرده است.
چالشهای تولید سیمان: از رکود داخلی تا محدودیتهای انرژی
بر اساس اظهارات علی اکبر الوندیان، دبیر انجمن سیمان، میزان تولید سیمان در کشور طی نیمه نخست سال ۱۴۰۴ به ۳۱.۷ میلیون تن رسیده که نسبت به ۳۵.۱ میلیون تن مدت مشابه در سال ۱۴۰۳، حاکی از کاهشی حدود ۹.۶ درصدی است. این افت، مجموعهای از عوامل را در خود جای داده که دو دلیل اصلی آن عبارتند از:
رکود در مصرف داخلی به دلیل کاهش پروژههای عمرانی و ساختوساز.
محدودیتهای انرژی، بهویژه قطع برق کارخانجات سیمان که از ابتدای سال اعمال شده است.
این محدودیتها، خصوصاً قطعی برق در اردیبهشتماه که با اطلاعرسانی کوتاه انجام شد، نه تنها فرآیند تولید سیمان را مختل کرد، بلکه شوکی جدی به بازار وارد آورد.
وضعیت کلینکر و صادرات سیمان: تعادل در مواجهه با کاهش تقاضا
در حالی که تولید سیمان با کاهش روبرو بوده، وضعیت کلینکر، ماده اولیه تولید سیمان، نوساناتی را تجربه کرده است. در سهماهه نخست سال، تولید کلینکر حدود ۱۰ درصد افت داشت، اما در ماههای تیر و مرداد تا حدودی جبران شد و تقریباً به سطح سال گذشته رسید. با این حال، در شهریورماه مجدداً شاهد کاهش ۴.۵ درصدی در تولید کلینکر بودیم که نشاندهنده تداوم چالشها در این بخش است.
در حوزه صادرات، صنعت سیمان توانسته جایگاه خود را حفظ کرده و حتی رشدی ۷ درصدی را در مجموع صادرات سیمان و کلینکر تجربه کند؛ رقمی که از ۶.۵ میلیون تن به ۶.۹ میلیون تن افزایش یافته است. این پایداری در بازارهای صادراتی، تا حدی توانسته از شدت اثرات کاهش ۱۰ درصدی تقاضا در بازار داخلی بکاهد.
ثبات قیمت سیمان: درسهایی از نوسانات اردیبهشتماه
اوایل سال، بازار سیمان رونق چشمگیری داشت، اما قطع ناگهانی برق در اردیبهشتماه، تلاطم شدیدی در عرضه و تقاضا ایجاد کرد و به افزایش بیسابقه قیمتها انجامید. دبیر انجمن سیمان تأکید کرد که این نوسانات اکنون فروکش کرده و قیمتها نسبت به اوج اردیبهشتماه پایینتر و تقریباً تثبیت شدهاند. این ثبات، پس از گذر از دوره پرفشار محدودیتهای انرژی و تعدیل تقاضا در بازار حاصل شده است.
آمار تولید شهریورماه ۱۴۰۴ نیز نشاندهنده ادامه روند کاهشی است؛ در این ماه، تولید کلینکر ۶.۲ میلیون تن و تولید سیمان ۵.۷ میلیون تن بود که در مقایسه با تولید ۶.۴ میلیون تنی سیمان در شهریور سال گذشته، کاهشی حدود ۹.۵ درصدی را به ثبت رسانده است.
دورنمای صنعت سیمان: نقش حیاتی و نیاز به پایداری
صنعت سیمان به عنوان یکی از ارکان اصلی توسعه زیرساختها و بخش ساختمان، نقش حیاتی در اقتصاد کشور ایفا میکند. کاهش تولید سیمان، هرچند در حال حاضر با تثبیت قیمتها همراه شده، اما میتواند در بلندمدت اثرات سوئی بر پروژههای عمرانی و رشد اقتصادی داشته باشد. برای تضمین پایداری این صنعت، توجه به راهکارهای جامع ضروری است. برخی از مهمترین چالشها و راهکارها عبارتند از:
چالشهای پیش روی صنعت سیمان:
نوسانات عرضه انرژی (برق و گاز) و نیاز به برنامهریزی بلندمدت برای تأمین پایدار آن.
رکود در پروژههای عمرانی داخلی و لزوم سیاستگذاری برای تحریک تقاضا.
رقابت فشرده در بازارهای صادراتی و نیاز به افزایش توان رقابتی.
هماهنگی میان دولت و بخش صنعت برای مدیریت بحرانهای انرژی، حمایت از تولید و صادرات، و همچنین ارائه مشوقهایی برای رونق بخش ساختمان، میتواند به بازگشت پایداری به تولید سیمان و حفظ سهم این صنعت در اقتصاد ملی کمک شایانی کند.