محمدعلی احمدی سنگر، عضو کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری مجلس شورای اسلامی، در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، سیاست دهک‌بندی در وام‌های دانشجویی را گامی ضروری در راستای توزیع عادلانه ثروت و ارائه حمایت‌های هدفمند به دانشجویان توصیف کرد. این رویکرد، در تلاش است تا منابع محدود را به سمت قشرهای نیازمند واقعی هدایت کرده و از هدررفت آن جلوگیری کند.
فلسفه دهک‌بندی وام‌های دانشجویی: توزیع عادلانه حمایت‌ها
احمدی سنگر تاکید کرد که رویکرد جمهوری اسلامی ایران در قبال وام‌های دانشجویی، حمایت از تمامی دانشجویان است، اما این حمایت باید بر پایه عدالت اجتماعی بنا شود. وی افزود: «هدف از اعمال دهک‌بندی این است که کمک‌ها به دست کسانی برسد که واقعاً شایسته و نیازمند دریافت آن هستند و از تخصیص منابع به افرادی که از تمکن مالی برخوردارند، اجتناب شود.»
دهک‌بندی به معنای تقسیم جامعه به ۱۰ گروه بر اساس درآمد و توان مالی است. این سیاست به دولت‌ها امکان می‌دهد تا با شناسایی گروه‌های کم‌برخوردار، حمایت‌های مالی و تسهیلات را به شکلی موثرتر و عادلانه‌تر توزیع کنند. در این چارچوب، وزارت علوم و کمیسیون آموزش مجلس نیز هدف مشابهی را در توزیع وام‌های دانشجویی دنبال می‌کنند تا اطمینان حاصل شود دانشجویانی که بیشترین نیاز را دارند، در اولویت قرار گیرند.
از تشخیص نیاز تا پرورش نخبگان؛ هدفگذاری در اعطای وام دانشجویی
عضو کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری مجلس با اشاره به اهمیت وام‌های دانشجویی در جلوگیری از ترک تحصیل و حفظ نخبگان، اظهار داشت: «ما با بودجه محدودی روبرو هستیم و منطقی نیست که کمک‌ها به صورت یکسان بین همه دانشجویان توزیع شود. دانشجویانی که با امید به دانشگاه آمده‌اند و در میانه راه به دلیل مشکلات مالی با خطر انصراف مواجه می‌شوند، باید در اولویت قرار گیرند.»
وی تصریح کرد که سرمایه‌گذاری بر روی این دسته از دانشجویان که در صورت حمایت می‌توانند به نخبگان آینده کشور تبدیل شوند، از اهداف اصلی این طرح است.
وام‌های دانشجویی عمومی: این دسته از وام‌های دانشجویی، برای تمامی متقاضیان واجد شرایط قابل دسترسی است و دانشجویان می‌توانند از اداره تعاون دانشگاه‌ها برای دریافت آن اقدام کنند.
تسهیلات ویژه دانشجویی: برای دانشجویانی در نظر گرفته شده که در دهک‌های پایین درآمدی قرار دارند و به دلیل چالش‌های مالی، نیاز مبرمی به حمایت‌های بیشتر دارند.
احمدی سنگر با ذکر مثالی توضیح داد که دانشجویی که با خودروی لوکس به دانشگاه می‌آید، قطعاً نیاز کمتری به کمک‌های ویژه دارد، در حالی که دانشجویی که برای تردد به دانشگاه نیز با مشکل مواجه است، باید مورد حمایت ویژه قرار گیرد. این تمایز در اعطای تسهیلات دانشجویی، از انصراف از تحصیل دانشجویان نیازمند جلوگیری می‌کند.
چالش‌ها و چشم‌انداز دهک‌بندی تسهیلات دانشجویی
سیاست دهک‌بندی تنها به وام‌های دانشجویی محدود نمی‌شود و در سایر حوزه‌های اجتماعی مانند کمیته امداد و بهزیستی نیز برای شناسایی و حمایت از اقشار نیازمند به کار گرفته می‌شود. در بخش آموزش عالی، با توجه به محدودیت منابع مالی، این سیاست به وزارت علوم اجازه می‌دهد تا بودجه موجود را به صورت هوشمندانه‌تر و با کارایی بیشتری هزینه کند.
این رویکرد امکان می‌دهد تا میزان وام‌های دانشجویی بر اساس نیاز واقعی و دهک درآمدی هر دانشجو متغیر باشد؛ به عنوان مثال، ممکن است به یک دانشجو ۱۰ میلیون تومان و به دیگری ۲۰ میلیون تومان وام تعلق گیرد. این تفاوت در میزان اعطا، تضمین‌کننده توزیع عادلانه ثروت و بودجه در میان جامعه دانشجویی است و به دنبال آن، از پایداری تحصیلی افراد مستعد، فارغ از وضعیت اقتصادی خانوادگی‌شان، اطمینان حاصل می‌شود. این اقدام نه تنها به برقراری عدالت در دسترسی به منابع کمک می‌کند، بلکه زمینه را برای رشد و شکوفایی استعدادها در سطوح مختلف جامعه فراهم می‌آورد.
مطالب مرتبط
- عنوان اصلی: بنزین سوپر وارداتی راهی بورس انرژی شد؛ انتظار برای عرضه در جایگاه‌ها
- رشد چشمگیر اعتبارات عمرانی خراسان شمالی، نویدبخش جهش توسعه‌ای در استان است
- اختصاص ۲۰۰ میلیارد تومان اعتبار ملی برای تحول زیرساخت‌های حیاتی عشایر ایلام
- ایران ۷۲ هزار تن شیرخشک صنعتی را در نیمه دوم سال به بازارهای جهانی صادر می‌کند